Janusz Kłosiński i stan wojenny

Przyszedł czas na trzecią część naszej opowieści. Poprzednie dwie znajdziecie tutaj:

Niespotykanie spokojny aktor o stu twarzach (Część 1)

Niespotykanie spokojny aktor o stu twarzach (Część 2)

Gdy w 1981 r. wprowadzono stan wojenny, teatry zostały zamknięte i zawieszono produkcję powstających w tym czasie filmów. Aktorom pozostała jedynie telewizja, ale wielu z nich zbojkotowało to miejsce nie chcąc występować w produkcjach propagandowych. 

Janusz Kłosiński postąpił inaczej, bo w wystąpieniu telewizyjnym oficjalnie poparł wprowadzenie stanu wojennego, za co – gdy patrzy się na to, jak dziś żyje – zapłacił wysoką cenę. Jego deklaracja spotkała się z bardzo gwałtowną reakcją ze strony publiczności, bo gdy tylko pojawiał się na scenie, publiczność wygwizdywała go lub zagłuszała oklaskami. Nie był jedynym artystą, który stanął po stronie władzy, ale stał się kozłem ofiarnym, symbolem takiego poparcia, i do dziś wielu ludziom kojarzy się w pierwszej kolejności z tą sytuacją, a dopiero potem z bardzo pokaźnym dorobkiem aktorskim (około 220 ról). 

źródło: Filmoteka Narodowa

źródło: festiwal-filmow.trojmiasto.pl

Czterdziestolatek

O ile do 1989 r. jeszcze pojawiał się na ekranie, to po przemianie systemowej zniknął na kilkanaście lat. Po części dlatego, że sam się wycofał, ale też dlatego, że specjalnie nie był angażowany.

Dopiero w 2000 r. zagrał w ostatniej serii „Domu”, a siedem lat później wcielił się w rolę księdza w filmie „Wszystko będzie dobrze”. 

Od tamtej pory możemy go już tylko słuchać w radiowej roli Józefa Jabłońskiego w słuchowisku „W Jezioranach”. Gdy czuje się gorzej, to radio przyjeżdża na nagrania do jego mieszkania. Gdy czuje się bardzo źle, nagrywa swoje kwestie przez telefon.

W listopadzie Kłosiński skończył 93 lata. Porusza się na wózku inwalidzkim i mieszka wraz z blisko 90-letnią żoną w malutkim i bardzo skromnie urządzonym mieszkaniu w Warszawie. Gdy się na niego patrzy, widać, że wydarzenia z lat 80. zrobiły swoje. W 2009 r. Nina Makowiecka i Barbara Rogalska poprosiły go o wystąpienie w filmie dokumentalnym „Bojkot”, który opowiada o stanie wojennym widzianym oczami polskich artystów, ale zarówno Kłosiński, jak i inni aktorzy, którzy opowiedzieli się po stronie władzy, odmówili udziału w tym dokumencie. 

Gdy pojechaliśmy w listopadzie do Kłosińskiego, zrobiliśmy to przede wszystkim po to, żeby z nim po prostu porozmawiać – nie po to, żeby kręcić materiał na potrzeby „Ikon srebrnego ekranu”. Założyliśmy z góry, że nie będzie chciał mówić o tym, co stało się w jego życiu i karierze po stanie wojennym –  tym bardziej, że już wcześniej wszystkim innym odmawiał jakiegokolwiek komentarza na ten temat. 

Janusz Kłosiński w swoim warszawskim mieszkaniu

Ku naszemu zdziwieniu, rozmowa rozwlekła się na ładne parę godzin i włączyły się do niej żona i córka pana Janusza. W końcu Kłosiński sam zaczął opowiadać o wydarzeniach po 1981 r., a jakiś czas po tym spotkaniu zadzwonił do Jarka Antoszczyka i powiedział:

- Namyśliłem się. Dobrze się czuję, mógłbym nawet wystąpić w filmie i powiedzieć, co myślę. Tylko niech mnie ktoś stąd wyciągnie z tym wózkiem!

Z naszej strony sprawa jest jasna Czy jest coś konkretnego, o co Waszym zdaniem Jarek Antoszczyk powinien zapytać Kłosińskiego przed kamerą?

Ekipa Studia Filmowego Hybrys